İşletmelerin sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerini, küresel iklim değişikliğiyle mücadelede bilimsel verilerle uyumlu bir şekilde belirlemelerini sağlayan küresel bir organizasyondur. SBTi, Paris İklim Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlama hedefi doğrultusunda oluşturulmuş ve işletmelerin bu hedefe ulaşmalarına yönelik yol haritasını belirlemiştir. İşletmelerin karbon ayak izlerini azaltmak için belirlediği hedeflerin bilimsel olarak doğrulanmasını sağlar ve bu süreçte şeffaflığı teşvik eder. SBTi anlamı, Paris Anlaşması hedeflerine uyumlu şekilde işletmelerin emisyon azaltım stratejilerini oluşturmasını ifade eder.
Bilimsel Tabanlı Hedef Nasıl Belirlenir?
Bilimsel Tabanlı Hedefler, işletmelerin sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerini, bilimsel veriler ve Paris Anlaşması doğrultusunda belirlemelerini sağlar. Bu hedeflerin belirlenmesi süreci, net ve sistematik adımlardan oluşur. Bu adımlar “SBTI nedir?” sorusuna da yanıt olacaktır:
- Mevcut Emisyonların Değerlendirilmesi: İşletme, faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını ölçer ve bir karbon envanteri oluşturur. Bu ölçümler, Scope 1 (doğrudan emisyonlar), Scope 2 (enerji kaynaklı dolaylı emisyonlar) ve Scope 3 (tedarik zinciri ve ürün kullanımı gibi dolaylı emisyonlar) kategorilerini kapsar.
- SBTi Standartlarının İncelenmesi: Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlama hedefi doğrultusunda, SBTi’nin yayınladığı standartlar ve sektör kılavuzları incelenir. İşletmenin sektörel yapısına uygun hedef belirleme kriterleri seçilir.
- Azaltım Yollarının Belirlenmesi: Bilimsel verilere dayanarak, işletmenin karbon azaltım yolları tanımlanır. Bu süreçte, emisyonların hangi oranlarda ve ne kadar sürede azaltılacağına dair net bir plan yapılır. Örneğin, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı ve lojistik süreçlerin iyileştirilmesi gibi yöntemler belirlenir.
- Hedeflerin Tanımlanması: SBTi kriterlerine uygun olarak, işletmenin belirli bir zaman diliminde (genellikle 5-15 yıl) emisyonlarını ne kadar azaltacağına dair hedefler tanımlanır. Hedeflerin, küresel ısınma limitleriyle uyumlu olması gerekir.
- Onay Sürecine Başvuru: Belirlenen hedeflerle hazırlanan SBTi dokümanları, SBTi’ye gönderilir ve bağımsız uzmanlar tarafından değerlendirilir. Hedeflerin bilimsel verilere uygun olup olmadığı doğrulanır ve onaylanır.
- Uygulama ve İzleme: Onaylanan hedeflere ulaşmak için işletme, stratejilerini hayata geçirir. İlerleme düzenli olarak izlenir ve SBTi’ye raporlanır. SBTi raporlaması ile ilerleyen süreç, işletmenin performansını artırmasına ve şeffaflık sağlamasına olanak tanır.
SBTi Standardı Nelerdir?
SBTi net zero standardı, işletmelerin karbon nötrlük hedeflerine ulaşmak için kısa ve uzun vadeli azaltım planlarını tanımlar. Bu standart, emisyonların minimuma indirilmesi ve kalan emisyonların dengeleme stratejileriyle giderilmesini içerir. İşletmelerin sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerini, bilimsel temellere dayandırmak için çeşitli standartlar ve rehberler sunar. Bu standartlar, Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlandırma hedefiyle uyumlu bir çerçeve oluşturur. İşletmelerin sektörel farklılıkları ve faaliyet alanları göz önünde bulundurularak, genel ve sektöre özgü standartlar geliştirilmiştir. SBTi’nin temel standartları şöyledir:
- Net Zero Standardı: İşletmelerin net sıfır karbon hedeflerini belirlemesi için geliştirilmiş ilk global standarttır. Kısa ve uzun vadeli azaltım hedeflerini kapsar. İşletmelerin emisyonlarını mümkün olan en düşük seviyeye indirgemesini ve kalan emisyonları dengelemek için karbon giderme yöntemleri uygulamasını teşvik eder.
- Sektörel Yaklaşım Standartları: Her sektör için spesifik hedefler ve yol haritaları içerir. Örneğin, enerji, ulaşım, inşaat, tarım gibi sektörlerde farklı kriterlere göre hedefler belirlenir.
- Scope 1, 2 ve 3 Emisyonlarını Kapsama: Scope 1, üretim süreçleri ve araç kullanımı gibi işletmenin doğrudan emisyonlarını kapsar. Scope 2, satın alınan enerji kaynaklı dolaylı emisyonları kapsar. Scope 3 tedarik zinciri, lojistik, ürün kullanımı gibi dolaylı emisyonları kapsar. SBTi, Scope 3 emisyonlarının da hedeflere dahil edilmesini zorunlu kılar.
- Bilimsel Temelli Yöntemler: Emisyon azaltım hedefleri, IPCC (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) ve uluslararası bilimsel araştırmalara dayanır. Hedeflerin küresel ısınmayı 1,5°C veya maksimum 2°C ile sınırlandıracak şekilde belirlenmesi gerekir.
- Kısa ve Uzun Vadeli Hedefler: Kısa vadeli hedefler (5-10 yıl) hızlı emisyon azaltımını sağlarken, Uzun vadeli hedefler (2050 ve sonrası) karbon nötrlüğe ulaşmayı hedefler.
- Doğrulama ve Onay Standartları: İşletmelerin belirlediği hedefler, SBTi tarafından bilimsel uygunluk açısından değerlendirilir ve onaylanır.
SBTi ile Emisyon Azaltım Yöntemleri
İşletmelerin sera gazı emisyonlarını Paris Anlaşması hedeflerine uygun bir şekilde azaltmalarına yardımcı olur. Bu süreçte kullanılan emisyon azaltım yöntemleri, işletmelerin faaliyet alanlarına ve belirlenen hedeflere göre şekillenir. İlk adım enerji verimliliğinin artırılmasıdır. İşletme süreçlerinde enerji tüketimini azaltmak için teknolojik iyileştirmeler yapılır. Üretim tesislerinde enerji tasarrufu sağlayan ekipmanların kullanımı teşvik edilir. Isıtma, soğutma ve aydınlatma sistemlerinde verimlilik artırıcı çözümler uygulanır. Diğer adımlar ise şu şekildedir:
- Yenilenebilir Enerji Kullanımı: Fosil yakıt kaynaklı elektrik tüketimini azaltmak için güneş, rüzgar ve hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapılır. Tesislerin enerji ihtiyacını karşılamak için yerinde yenilenebilir enerji üretimi hedeflenir.
- Düşük Karbonlu Teknolojilerin Benimsenmesi: Üretim ve lojistik süreçlerinde karbon ayak izini düşüren yenilikçi teknolojiler kullanılır. Elektrikli araçlar ve enerji tasarruflu makineler gibi düşük karbonlu seçeneklere yatırım yapılır.
- Tedarik Zincirinde Karbon Azaltımı: Scope 3 emisyonlarını azaltmak için tedarikçilerle iş birliği yapılır. Düşük karbonlu malzeme ve ürünlerin tercih edilmesi teşvik edilir. Lojistik süreçlerinde verimli taşıma yöntemleri (örneğin, toplu taşıma veya alternatif yakıt kullanan araçlar) kullanılır.
- Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm: Atık üretimini minimize etmek ve geri dönüşüm oranını artırmak için atık yönetim politikaları geliştirilir. Üretim süreçlerinde atık oluşumunu azaltan yöntemler uygulanır.
- Karbon Dengeleme Stratejileri: Emisyonları tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığında, karbon dengeleme projelerine yatırım yapılır. Ormanlaştırma, yenilenebilir enerji projeleri ve karbon yakalama teknolojileri bu amaçla kullanılır.
- Ürün ve Hizmetlerde Karbon Ayak İzi Azaltımı: Ürün yaşam döngüsü analizleri yapılarak, karbon ayak izini azaltan tasarım değişiklikleri uygulanır. Daha az enerji tüketen veya çevre dostu ürün ve hizmetler geliştirilir.
- Çalışan ve Müşteri Katılımı: Çalışanların sürdürülebilirlik süreçlerine katılımını teşvik eden eğitim ve farkındalık programları düzenlenir. Müşterilere, daha sürdürülebilir seçimler yapmalarını sağlayacak bilgiler ve seçenekler sunulur.
SBTi ile emisyon azaltım yöntemleri, işletmelerin negatif çevresel etkilerini sistematik bir şekilde azaltmalarını sağlarken, sürdürülebilir iş modellerine geçişi hızlandırır. Bu yöntemler, işletmelerin yalnızca karbon ayak izlerini küçültmesine değil, aynı zamanda rekabet avantajı elde etmesine de katkı sağlar. Gayrimenkul sektörü, özellikle gayrimenkul yatırım ortaklığı projelerinde emisyon azaltımı için enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımına yönelik projelere odaklanır.
SBTi Avantajlarları
SBTi, Paris İklim Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlama hedefine uyumlu hedefler belirlenmesini sağlar. İşletmeler, bu hedeflere uyum sağlayarak çevresel sorumluluklarını yerine getirir. Bilimsel tabanlı hedefler, yatırımcılar, müşteriler ve toplum nezdinde güven oluşturur. Şeffaf bir sürdürülebilirlik stratejisi uygulayan işletmeler, itibarlarını güçlendirir ve rakiplerinden ayrışır. Ayrıca sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma konusunda proaktif davranan işletmeler, piyasa trendlerine öncülük ederek rekabet avantajı elde eder. Daha çevre dostu ürün ve hizmetler, tüketicilerin tercihlerini olumlu yönde etkiler.
Enerji verimliliği artırımı, yenilenebilir enerji kullanımı ve atık yönetimi gibi süreç iyileştirmeleri, işletmelerin operasyonel maliyetlerini düşürmesine yardımcı olur. SBTi’ye uygun hedefler belirleyen işletmeler, gelecekte sıkılaşabilecek çevresel düzenlemelere hazırlıklı olur ve uyum süreçlerini kolaylaştırır. Sürdürülebilirlik odaklı hedeflere sahip işletmeler, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine önem veren yatırımcıların ilgisini çeker. Bu da finansmana erişimi kolaylaştırır. İklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik stratejiler geliştiren işletmeler, gelecekteki çevresel ve ekonomik risklere karşı daha dirençli hale gelir.
