BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Borsa İstanbul tarafından oluşturulmuş olan bir endekstir. Sürdürülebilirlik kriterlerini karşılayan şirketlerin hisse senetlerini bünyesinde barındırır. 2014 yılında faaliyete geçen bu endeks çevresel, sosyal ve yönetişim ilkelerine uygun olarak faaliyet gösteren şirketleri belirlemeyi amaçlar. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi yatırımcılara finansal kazanç odaklı olmanın yanında çevresel ve sosyal fayda sağlayan şirketlere yatırım yapma olanağı da oluşturur.
Bu endeks şirketlerin sürdürülebilirlik performansını değerlendiren bağımsız bir kuruluş tarafından belirlenen kriterler doğrultusunda oluşturulur.
Şirketler çevresel yönetim, sosyal sorumluluk, kurumsal yönetişim ve sürdürülebilirlik uygulamaları gibi alanlarda incelenir ve ardından puanlanır. Yüksek puan alan şirketler bu noktada endekse dahil edilir. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi yatırımcıların daha bilinçli seçimler yapmasına imkân oluşturur ve şirketlerin sürdürülebilirlik alanındaki çabalarını teşvik eder.
BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alacak şirketler, Refinitiv tarafından yapılan değerlendirmelere göre belirlenir. Refinitiv, şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerini analiz ederek endeks için uygunluklarını değerlendirir. Bu analizde şirketlerin karbon emisyonu, enerji verimliliği, sosyal sorumluluk projeleri, kurumsal yönetim yapısı ve şeffaflık gibi birçok faktör dikkate alınır. Akiş GYO, sürdürülebilirlik alanında yürüttüğü projeler ve çevresel sorumluluk bilinciyle öne çıkan bir şirket olarak dikkat çekmektedir. Akiş GYO Refinitiv (LSEG) platformunda ilk 10’a giren ilk Türk GYO olmuştur.
Ülkemizde ve Dünyada Sürdürülebilirlik Endeksleri
Şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerine uygunluğunu değerlendirerek yatırımcıların bilinçli karar almalarına imkân oluşturan sürdürülebilirlik endeksi hem ülkemizde hem de dünyada yer edinmiştir. Türkiye’de en bilinen sürdürülebilirlik endeksi, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’dir. 2014 yılından bu yana Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi, sürdürülebilirlik performansı yüksek olan şirketleri bünyesinde barındırır.
BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Türkiye’deki yatırımcıların çevresel ve sosyal etkileri göz önünde bulundurup daha bilinçli yatırım kararları almalarını sağlar. BİST Sürdürülebilirlik Endeksi şirketleri bu sayede sürdürülebilirlik odaklı politikalar izleyip geliştirir. Dünya genelinde de birçok sürdürülebilirlik endeksi bulunur. Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi Dünya çapında olan endekslere bir örnektir. 1999 yılında faaliyete geçen bu endeks dünya çapında en iyi sürdürülebilirlik performansına sahip şirketleri belirler.
FTSE4Good Endeksi de Dünya çapında olan endekslerden biridir. FTSE Grubu tarafından oluşturulmuş olan bu endeks, sosyal ve çevresel konularda yüksek standartlara sahip olan şirketleri içerir. Bu endeksler yatırımcıların çevresel ve sosyal etkilerini göz önünde bulundurarak bilinçli yatırım kararları almalarına olanak tanır. Aynı zamanda sürdürülebilirlik uygulamalarını benimseyen şirketler için de rekabet avantajı oluşturur.
BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Nasıl Çalışır?
BIST Sürdürülebilirlik Endeksi sürdürülebilirlik performansı yüksek olan şirketleri belirlemek için kurulmuştur. Bu endeks belirli bir değerlendirme sürecini kapsar ve şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerini inceler. Sizin için bu süreci maddeler halinde listeledik.
- Değerlendirme Kriterleri: Bu endekse dahil olmak için şirketlerin belirli yönetişim kriterlerine göre değerlendirilmesi gerekir. Bu kriterlerin ilki çevresel yönetimdir. Çevresel yönetim enerji kullanımı, su tüketimi, atık yönetimi ve doğal kaynakların korunması gibi konuları kapsar. İkinci kriter ise sosyal sorumluluktur. Çalışan hakları, topluma katkı sağlama, müşteri ilişkileri ve çeşitlilik gibi unsurlar bu kriterde incelenir. Son kriter ise kurumsal yönetişimdir. Şirketin yönetim yapısı, etik uygulamaları, şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi kriterler bu başlık altında incelenir.
- Puanlama Süreci: Şirketler endekse girebilmek için bağımsız bir değerlendirme kuruluşu tarafından incelenir. Her bir kriter için belirlenen ölçütlere göre puanlama yapılır. Şirketler, aldıkları puana göre endekse dahil edilebilir ya da endeks dışına çıkarılabilir.
- Yıllık Değerlendirme: BIST Sürdürülebilirlik Endeksi yıllık olarak güncellenir. Bu güncellemeler esasında endekse dahil olan şirketlerin performansları bir daha değerlendirilir. Şirketlerin sürdürülebilirlik alanında yaptıkları iyileştirmelere göre raporlar bir kez daha puanlandırılır.
- Yatırımcılar için Bilgi Kaynağı: Yatırımcılar BIST Sürdürülebilirlik Endeksi hisseleri ile çevresel ve sosyal etkileri dikkate alarak bilinçli yatırım kararları alabilir. Bunun yanında sürdürülebilirlik odaklı şirketler yatırımcıların ilgisini çekerek piyasa değerini artırma fırsatı oluşturur.
- Şirketlere Sağlanan Avantajlar: Bu endekse dahil olmak şirketler için birden fazla avantaj yaratır. Sürdürülebilirlik odaklı bir yaklaşım benimseyen şirketlerin marka değeri ve itibarlarının devamlı olarak iyileşme potansiyeli daha fazladır. Bu da sürdürülebilirlik hisse senedine olan ilgiyi artırabilir ve dolayısıyla yatırımcıların dikkatini çekebilir. Sürdürülebilir uygulamalara yapılan yatırımlar uzun vadede maliyetleri düşürdüğü için verimliliği de arttırır. “Yeşil finansman araçları nelerdir?” sorusunun cevabı tam da bu noktada ortaya çıkar. Sürdürülebilir yaklaşımları destekleyen hisse senedi de dahil olmak üzere tahvil ve kredi gibi finansal ürünlere yeşil finansman araçları adı verilir.
BIST Sürdürülebilirlik Endeksine Giriş Süreci
Şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarını teşvik etmek amacıyla tasarlanmış olan BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer almak için izlenilmesi gereken birkaç adım bulunmaktır. Bu adımlar çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uyum sağlamak için şirketlerin nasıl bir yol izlemesi gerektiğini belirler. Şirketler BIST Sürdürülebilirlik Endeksine dahil olmak istedikleri zaman Borsa İstanbul’un belirlediği kriterler doğrultusunda başvuru yapar. Başvuru süreci boyunca şirketlerin sürdürülebilirlik uygulamaları ve performansları değerlendirilir.
Başvurular alındıktan sonra bağımsız bir değerlendirme kuruluşu ile ESG kriterlerine göre inceleme yapılır. Bu inceleme şirketlerin çevresel yönetim, sosyal sorumluluk ve kurumsal yönetişim uygulamalarını göz önünde bulundurur. Değerlendirme sürecinin ardından her şirket için bir yönetişim puanı oluşturulur. Bu puan şirketin genel sürdürülebilirlik performansını gösterir. Bu değerlendirme sonrası yüksek puan alan şirketler endekse dahil edilirken düşük puan alanlar endekste yer alamaz.
Sürdürülebilirlik raporları şirketlerin sürdürülebilirlik alanındaki faaliyetlerini ve sürdürülebilirlik hedeflerine ne ölçüde ulaştığını gösterir. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını destekler. Şirketler, sürdürülebilirlik performanslarını sürekli olarak gözden geçirerek geliştirmek için çaba harcar. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi şirketlerin paydaşlarıyla etkili bir iletişim kurmalarını da teşvik eder. Şirketler sürdürülebilirlik hedeflerini, stratejilerini ve sonuçlarını paylaşarak büyük etki yaratabilirler.
ESG Skoru Hangi Kriterlere Göre Hesaplanır?
ESG skoru bir şirketin çevresel, sosyal ve yönetişim alanlarındaki performansını ölçer. Bu skor yatırımcıların sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk ilkelerine dayalı karar almalarına olanak tanır. Çevresel kriterlerde, şirketin çevre üzerindeki etkileri ve çabaları değerlendirilir. Örneğin şirketin enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanıp kullanmadığı bu kriterde incelenir.
Sosyal kriterlerde ise şirketin çalışanları, toplumu ve diğer paydaşları ile olan ilişkisi değerlendirilir. Örneğin çalışanların hakları ya da şirketin yerel topluluklara yaptığı katkılar bu kriterin kapsamına girmektedir. Yönetişim kriterleri ise bir şirketin yönetim yapısını ve şeffaflığını değerlendirir. Örneğin şirketin etik kuralları, finansal raporlamalar ya da yönetim kurulunun bağımsızlığı bu kriter içinde yer alır.
Sürdürülebilirlik Endeksi Şirketlere Ne Gibi Katkılar Sağlıyor?
Sürdürülebilirlik endeksleri şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerine uygunluğunu değerlendiren önemli araçlardır. Bu endeksler yalnızca yatırımcılara bilgi kaynağı sağlamaz, şirketlere birden fazla avantaj da sunar. Sürdürülebilirlik endeksine dahil olmak, şirketlere olumlu katkılarda bulunur. Müşteri sadakati ve pazar payının büyümesi de bu katkılar arasındadır.
Yatırımcılar sürdürülebilirlik performansı yüksek olan şirketlere daha fazla ilgi gösterir. Bu yüzden bu endekse sahip şirketler, daha fazla yatırım alarak sermaye maliyetlerinin düşmesini sağlarlar. Bunun yanında sürdürülebilirlik uygulamaları uzun vadede tasarruf sağladığı için, şirketlerin finansal performanslarını olumlu yönde etkiler. Bu endekse dahil olan şirketler çalışanlarına iyi koşullar sunar. Bu durum da işgücü verimliliğini artırarak şirketin genel başarısına katkıda bulunur.
Yeşil finansman araçları konusu hakkında detaylı bilgi için “Yeşil Finansman Araçları Nelerdir?” içeriğini inceleyebilirsiniz.